मकाऊची प्रेम-गल्ली: त्रावेसा दा पैशाओ

- फहीम खान, सीनियर जर्नलिस्ट, नागपुर परक्या देशात फिरताना काही क्षण असे येतात जे तुमच्या अंतःकरणात खोलवर घर करतात. मकाऊच्या रस्त्यांवर फिरताना एक असाच क्षण माझ्याही आयुष्यात आला — त्रावेसा दा पैशाओ या एका गूढ, देखण्या आणि प्रेमाने भारलेल्या गल्लीत. त्या दिवशी मी Ruins of St. Paul's या ऐतिहासिक स्थळावरून खाली उतरत होतो. समोर दिसणारी गर्दी, कॅमेऱ्यांचे फ्लॅश, आणि पर्यटकांची वर्दळ थोडी मागे टाकून, उजव्या बाजूला दिसलेल्या एका लहानशा गल्लीकडे माझं लक्ष गेलं. रंगीत भिंती, दगडी पायऱ्या, आणि फुलांनी सजलेल्या खिडक्या — ही जागा काहीतरी खास सांगते आहे असं वाटलं. गल्लीत प्रवेश करताच त्या ठिकाणाचं नाव वाचलं — Travessa da Paixão — अर्थात... प्रेमाची गल्ली!

त्या गल्लीत शिरल्यावर जाणवलं की इथे वेळेचं भान हरवतं. जणू काही काळाचं चक्र थोडंसं मागे फिरलंय. सगळं काही शांत, संथ आणि सौंदर्यपूर्ण. प्रत्येक भिंत, दरवाजा, खिडकी — जणू एखादं जुने प्रेमकाव्य सांगत होती आणि त्या वातावरणात मी क्षणभरातच हरवून गेलो. त्या गल्लीत एक छोटं, खास सिनेमा थिएटर आहे. आत गेल्यावर लक्षात आलं की इथे पारंपरिक व्यावसायिक सिनेमांपेक्षा प्रेमावर आधारित स्थानिक व स्वतंत्र चित्रपट दाखवले जातात. भिंतींवर क्लासिक प्रेमकथांचे पोस्टर्स लावलेले होते — जणू भूतकाळातल्या प्रत्येक प्रेमकथेचं स्मारकच. सिनेमा हॉलमधून बाहेर आल्यावर गल्लीत चालताना मला काही जोडपी प्रेमात हरवलेली दिसली, काहींचं फोटोशूट सुरू होतं आणि मग लक्षात आलं, की प्रेम इथे केवळ भावना नाही, तर एक अनुभव आहे — जणू ही गल्लीच प्रेमात आहे! नंतर एका स्थानिक व्यक्तीकडून माहिती मिळाली की ‘Paixão’ हा पोर्तुगीज शब्द असून त्याचा अर्थ "प्रेम" किंवा "जुनून" असा होतो. पण गंमत म्हणजे या गल्ल्याचं मूळ नाव ख्रिश्चन भक्ती आणि ईश्वराच्या प्रेमाशी संबंधित होतं. मात्र भाषांतरात एक चूक झाली आणि ही गल्ली "Love Lane" म्हणून प्रसिद्ध झाली आणि पुढे यंगस्टर्स मध्ये तीच तिची ओळख बनली. त्या गल्लीत फिरताना मनात एक भावनात्मक ओलावा तयार झाला होता. अनोळखी असूनही नकळत ती जागा मला माझ्या खूप जवळची वाटू लागली आणि मग अचानक माझ्या मनात प्रेमावर एक कविता उमटली, जी त्या क्षणासाठी अगदी योग्य होती...

प्रेम म्हणजे... प्रेम म्हणजे नाही फक्त नजरांची भेट, ते असतं काळजाच्या खोल कप्प्यातली एक हळवी रेखाटलेली रेष. शब्दांशिवाय उमजणारं गूढ, स्पर्शांशिवाय जाणवणारं उबदार स्पंदन... प्रेम म्हणजे एक दवबिंदू – कोवळ्या किरणांमध्ये लपलेला इंद्रधनुष्य, एक शांत गल्ली – जिथे काळ थांबतो आणि मन चालतं हृदयाच्या गाभ्यापर्यंत... ही कविता जणू त्या गल्लीतल्या प्रत्येक भिंतीवर लिहिल्यासारखी वाटत होती. Travessa da Paixão हे फक्त एक नाव नाही, तर त्या संपूर्ण वातावरणाचा आत्मा होता. मकाऊमधील अनेक आकर्षणं जगप्रसिद्ध आहेत — Senado Square, Macau Tower, A-Ma Temple — पण ही छोटीशी गल्ली काहीतरी वेगळंच देऊन गेली. एखादं पुस्तक वाचल्यावर जसं शेवटचं पान मनात खोलवर बसतं, अगदी तसं काहीसं त्रावेसा दा पैशाओबाबत झालं. ही गल्ली प्रेमींसाठी एक परिपूर्ण ठिकाण आहे — प्री-वेडिंग फोटोशूट, वॉकिंग टूर, अथवा एखादा निवांत क्षण. पण माझ्यासाठी ती गल्ली होती एका भावनात्मक प्रवासाची सुरुवात. एक अशी जागा जिथे "प्रेम" हा शब्द एका ठिकाणाच्या रूपात तुमच्यासमोर उभा राहतो. गल्लीतून बाहेर पडताना मागे वळून पाहिलं. सूर्याच्या सोनेरी किरणांनी रंगलेली ती गल्ली अजूनही शांत होती — जशी मी पहिल्यांदा पाहिली होती.

मनात एकच विचार होता – कधी कधी, गल्ल्यांची नावंही प्रेमकथा सांगतात, आणि त्या दिवशी Travessa da Paixão — प्रेमाच्या गल्लीनं माझ्या प्रवासात एक अविस्मरणीय, हळवं, आणि प्रेमळ पान जोडून दिलं. तुम्हीही कधी मकाऊला गेलात, तर ही प्रेम-गल्ली नक्की अनुभवून या… कदाचित, तुमचं स्वतःच्या आयुष्याच्या पुस्तकातील जुनं प्रेम प्रकरणाचं पान अनंत आठवणिंना उजाळा देत तुमच्या समोर उघडेल किंवा नसेल कोणतं जुनं प्रकरण तर एक नवं प्रेमकथाचं पान तिथे नक्कीच लिहिलं जाईल.

हवं असल्यास हीच कविता गाण्यात रूपांतरित करता येईल किंवा अजून काही रोमँटिक कविता, गाणी किंवा गजलांसह ही गल्ली सजवता येईल. - फहीम खान, सीनियर जर्नलिस्ट, नागपुर 8483879505 fahim234162@gmail.com fahimkhan_gad faheemk1979 https://www.facebook.com/fahimkhan7786